nadciśnienie tętnicze

PRZYCZYNY

Nadciśnienie to choroba, w której stwierdzamy podwyższone ciśnienie tętnicze. Normy wartości zmniejszają się co kilka lat. Jeszcze niedawno górna granica było 140/90mmHg. Przez „chwilę” obowiązują wartości 135/85mmHg, a już wśród amerykańskich naukowców pojawiły się głosy, że ciśnienie nie powinno być wyższe niż 120/75mmHg. Argumentem za zmniejszaniem górnej granicy wartości jest dłuższe życie osób z niższym ciśnieniem tętniczym.

Nadciśnienie tętnicze najczęściej współistnieje z różnymi zaburzeniami wynikającymi z nieprawidłowego odżywiania, układającymi się w zespół metaboliczny:

  • nadwagą lub otyłością
  • zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (stany przedcukrzycowe i cukrzyca typu 2.)

zaburzeniami gospodarki tłuszczowej

Opiszę tu tylko zagadnienia związane z nieprawidłowym odżywaniem i stylem życia. Nie będę rozpisywał się na temat nadciśnienia spowodowanego innymi chorobami (np.: zaburzenia hormonalne).

 

NADMIERNE SPOŻYCIE SOLI KUCHENNEJ (SODU)

Sód zawarty w soli kuchennej powoduje zatrzymanie nadmiernej ilości wody w organizmie. Często nadużywany powoduje przewlekły wzrost ciśnienia tętniczego.

Nadmiar soli wzmaga uczucie pragnienia, przez co pijemy dużo płynów w trakcie i zaraz po posiłku, a to zaburza trawienie. Takie nieprawidłowości w trawieniu powodują zbyt częste przyjmowanie posiłków, czego efektem jest nadwaga, która z kolei przyczynia się do zachorowania na nadciśnienie tętnicze.

Istnieją prace naukowe, które udowadniają bezpośrednią zależność między nadmiernym spożyciem soli a powstaniem nadciśnienia tętniczego i produkcją substancji wywołującej chorobę wieńcową (nadmiar kwasu moczowego).

W pieczywie, wędlinach, konserwach i wielu przyprawach jest już dużo soli kuchennej, a wiele osób jeszcze do tego dodaje sól. A efekty są widoczne szczególnie w aptekach (ilość kupowanych leków), przychodniach i szpitalach (liczba pacjentów z powikłaniami nadciśnienia).

 

PALENIE PAPIEROSÓW

Krótko: poprzez reakcje związków chemicznych z układem nerwowym papierosy zwiększą częstość uderzeń serca, powodują kurcz tętnic przez co podwyższają ciśnienie tętnicze. Dodatkowo niekorzystnie wpływają na gospodarkę tłuszczową przez co wywołują (przyspieszają) rozwój miażdżycy.

 

MAŁA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Ćwiczenia fizyczne dynamiczne (np.: marsz, bieganie, pływanie, gry zespołowe) stosowane regularnie powodują zmniejszenie ciśnienia tętniczego. Oczywiście, w momencie trwania ćwiczeń ciśnienie wzrasta adekwatnie do wysiłku, ale w trakcie odpoczynku przynosi długotrwałe, kojące „rozluźnienie” tętnic. A w naszych czasach

Z kolei intensywne uprawianie ćwiczeń statycznych (dźwiganie dużych ciężarów) powoduje podwyższanie ciśnienia zarówno w trakcie wysiłku jak i w czasie odpoczynku.

 

PRZEWLEKŁE PRZEMĘCZENIE

Przy ogromnej ilości pracy i braku odpoczynku pojawia się przemęczenie. Wtedy, aby organizm mógł „jakoś” funkcjonować, zwiększają się we krwi stężenia adrenaliny i podobnych związków stymulujących układ nerwowy i sercowo naczyniowy. Efektem stymulacji jest wzrost pracy serca i ciśnienia. Jeżeli człowiek funkcjonuje w taki sposób dłuższy czas pojawia się przewlekłe przemęczenie i nadciśnienie tętnicze.

 

NADMIERNE SPOŻYCIE WĘGLOWODANÓW – SZKODLIWE DZIAŁANIE HIERGLIKEMII

Hiperglikemia, czyli zbyt wysokie stężenie cukru we krwi, występuje po zjedzeniu pokarmu bogatego w szybko przyswajalne cukry. Stymuluje liczne reakcje, które wywierają szkodliwe działanie na tętnice w wieloraki sposób. Nie trzeba czytać wymienionych poniżej skutków, wystarczy zobaczyć ile ich jest.

  • Ściana tętnicy staje się pogrubiała i mniej elastyczna.
  • Zwiększa się uwalnianie czynników nasilających skurcz tętnic.
  • Zmniejsza się ilość substancji rozszerzających tętnice.
  • Nawet u osób zdrowych posiłek bogaty w węglowodany wywołuje przejściowy wzrost ciśnienia.
  • Hiperglikemia, poprzez układ nerwowy, powoduje zwiększenie częstości rytmu serca i wzrost ciśnienia tętniczego. Dodatkowo następujący po wyrzucie insuliny spadek stężenia glukozy może prowadzić do kolejnej aktywacji tej samej części układu nerwowego, czyli znów wzrost ciśnienia.
  • Nadmierne wydzielanie insuliny stymuluje nerki do zatrzymywania jonów sodowych, co u osób używających duże ilości soli kuchennej potęguje efekt powodujący nadciśnienie.
  • Komórki tkanki tłuszczowej są istotnym producentem substancji silnie obkurczającej tętnice.
  • Przewlekłe podwyższenie ciśnienia powoduje przerost mięśni ścian tętnic, który wymaga coraz większych dawek leków obniżających ciśnienie.

 

NADWAGA, OTYŁOŚĆ

Nadmierna masa ciała powoduje podwyższenie ciśnienia tętniczego. Przyczyn tego zjawiska jest wiele, są to między innymi: reakcje hormonalne i nerwowe zależne od przepływu krwi przez nadmierną masę tkanki tłuszczowej.

 

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A INNE CHOROBY

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A CUKRZYCA

Nadciśnienie tętnicze dość często występuje u chorych z cukrzycą typu 2, dodatkowo zwiększa (i tak już wysokie w cukrzycy) ryzyko powikłań sercowo naczyniowych takich jak:

  • zaburzenia widzenia (do ślepoty włącznie);
  • poważne zaburzenia neurologiczne i udary mózgu;
  • niewydolność nerek (do dializ i przeszczepu nerki);
  • choroba wieńcowa i zawał serca;
  • miażdżyca tętnic kończyn dolnych (do amputacji włącznie).

Wyniki badań naukowych wskazują, że obniżanie ciśnienia tętniczego zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych wśród chorych na cukrzycę typu 2, a także chroni przed wystąpieniem cukrzycy lub opóźnia jej wystąpienie.

 

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A MIAŻDŻYCA

Nadciśnienie jest silnym czynnikiem wywołującym miażdżycę oraz pogarszającym (przyspieszającym) jej przebieg w sposób bezpośredni i pośredni.

Bezpośrednio. Nadciśnieniowe uszkodzenie ściany tętnicy pozwala na wtłaczanie w nią związków powodujących jej zwężanie.

Pośrednio. Nadciśnienie sprzyja wystąpieniu silnych czynników ryzyka miażdżycy: otyłości i cukrzycy.

Z kolei miażdżyca powodująca zwężenie w tętnicy doprowadzającej krew do nerki pogarsza przebieg nadciśnienia tętniczego i utrudnia jego leczenie.